-
1 тын алмастан
= тын да алмыйча; тын да чыгармыйча; тын да тартмыйча; тын алырга да онытып; тын алуны да онытып1) затаи́в дыха́ниетын да алмыйча тыңлап тору — слу́шать, затаи́в дыха́ние
2) без переды́шки, без ро́здыха, без о́тдыха -
2 тын булу
= тын калу1) зати́хнуть, сти́хнуть, ути́хнутьбөтен дөнья тын калды — весь мир (всё окружа́ющее) зати́х
2) см. шым булу тихо́нько; соблюда́я тишину́тын гына тору — ти́хо стоя́ть
3) о́чень споко́йнотын гына сөйли — говори́т о́чень споко́йно ( тихим голосом)
-
3 дремать
несов.1) йокымсырау, йокымсырап тору, черем итү, ою2) перен. селкенмәү, тып-тын тору -
4 күләгә
сущ.1) тень; сень поэт.кибән күләгәсе — тень от сто́га
күләгә сөюче үсемлекләр — тенелюби́вые расте́ния
каен күләгәсендә ял итү — отдыха́ть под се́нью берёзы
2) тень, те́ни; светоте́нь ( о живописи) || тенево́йкүләгә методы — тенево́й ме́тод
3) нечёткое очерта́ние, силуэ́ттәрәзә алдыннан ике күләгә үтеп китте — за окно́м промелькну́ли два силуэ́та
4) перен. тень, при́зрак, отраже́ниейөзендә кайгы күләгәсе — на его́ лице́ тень печа́ли
күз алдында Хатынь корбаннары күләгәсе — пе́ред глаза́ми при́зраки жертв Хаты́ни
6) перен.; разг. худо́й, не́мощный, тень одна́••күләгә (булып) төшү — па́дать те́нью (на кого, что-л.)
күләгә кебек (йөрү, атлау, бару) — ходи́ть как тень (ти́хо, кра́дучись)
күләгә кебек иярү — ходи́ть (идти́, сле́довать) (за кем-л.) как тень
күләгә куу — гна́ться за те́нью ( о безнадёжной затее)
күләгә төшермәү — оберега́ть/бере́чь (кого-л. от чего-л.), заступа́ться/заступи́ться (за кого-л.)
күләгә эчендә калдыру — оставля́ть/оста́вить без внима́ния; отодвига́ть/отодви́нуть на за́дний план (что-л.)
күләгәдә калдыру — оставля́ть/оста́вить в тени́; затмева́ть/затми́ть (кого, что-л.)
күләгәдә калу — остава́ться (оста́ться и́ли держа́ться) в тени́; остава́ться незаме́ченным
күләгәдәй тын тору — быть безмо́лвным, как тень
күләгәсе генә калган — одна́ тень оста́лась (от кого-л.)
күләгәсенә әйләнү — быть (сде́латься) те́нью (кого-л.)
(үз) күләгәсеннән курку — те́ни свое́й боя́ться, быть о́чень трусли́вым (ро́бким)
-
5 затаить дыхание
-
6 стойка
I ж1) воен.; спорт. [үрә катып] тору, [хәрәкәтсез басып] тору2) спорт. стойка, баштүбән тору3) охот. тын калу, хәрәкәтсез (катып) калу (киекне күргәч, ау этенең бер урында хәрәкәтсез туктап калуы)II ж1) ( вертикальный брус) терәк ( механизмнарда); багана ( корылмаларда)2) стойка, кечкенә буфет -
7 перехватить
сов.1) ( кого-что) эләктереп (тотып) алу, кулга төшерү2) ( кого-что) уратып бәйләү, әйләндереп алу, буып кую3) ( что) тотып (эләктереп) алу4) ( что) тынны кысу, кысып алу, буып тору, тын кысылудыхание перехватило безл. — тыным кысылды
5) перен.; разг. (что, чего и без доп.) ашык-пошык капкалап алу, тиз-тиз генә тамак ялгап алу6) перен.; разг. (что, чего и без доп.) бурычка (әҗәткә, көтәчәккә) алып тору7) перен.; безл.; разг. ( проявить неумеренность) арттырып җибәрү, артыгын кылану -
8 дышать
несов.1) тын алу, сулау, сулыш алуеле дышать — көчкә сулыш алу, көчкә тын алу
2) перен. аңкып (сизелеп) тору•- дышать на ладанчем он дышит? — аның ни хәле бар икән?, ул ни эшләр бетереп ята икән?
-
9 тукталу
неперех.1) в разн. знач. остана́вливаться/останови́ться || остано́вкакинәт тукталды — вдруг (он) останови́лся
тукталу белән — как то́лько остано́вится (останови́лся)
2) остана́вливаться/останови́ться; прекрати́ться, стать || прекраще́ние (рабо́ты)тегермәннәр тукталды — ме́льницы ста́ли
сугыш тукталсын иде — пусть прекрати́тся война́; война́ бы прекрати́лась
3)а) прерыва́ться/прерва́ться || прерыва́ниеукулар тукталды — учёба прервала́сь
б) заде́рживаться/задержа́ться || заде́ржкаозакка тукталмагыз — до́лго (надо́лго) не заде́рживайтесь
тукталу сылтавы белән — под предло́гом заде́ржки (чего-л. со стороны)
в) приостана́вливаться/приостанови́тьсятын алырга тукталу — приостанови́ться передохну́ть
4) останови́ться, сдержа́ться, воздержа́ться || приостано́вка, воздержа́ниетиз генә туктала алмадым — не мог я сра́зу сдержа́ться
туктала бел! — уме́й сдержа́ться (воздержа́ться)
а) остана́вливаться/останови́ться || остано́вка у (в)...танышларга тукталу — останови́ться у знако́мых
туган авылга тукталып — останови́вшись в родно́й дере́вне
б) остана́вливаться/останови́ться на...билгеле бер фикергә туктала алмадым — не мог я останови́ться на определённой мы́сли
6) (-дан, -ыннан тукталу) переста́ть ( что) де́латьгазета чыгудан тукталды — газе́та переста́ла выходи́ть
•- тукталып тору
- тукталып үтү
- тукталып узу
- тукталып китү -
10 тыңлау
перех.1)а) слу́шать/послу́шать || слу́шаниемузыка тыңла́у — слу́шать му́зыку
әкият тыңла́у — слу́шать ска́зку
б) мед. проверя́ть слух, прослу́шивать; выслу́шивать/вы́слушать || выслу́шивание, прослу́шиваниеавыруның күкрәген тыңла́у — прослу́шать грудь больно́го
в) спец. слу́шать, заслу́шивать/заслу́шать; прослу́шивать/прослу́шать || заслу́шивание, прослу́шивание (дела, доклада, отчёта, информации и т. п.)2) прослу́шивать/прослу́шать, слу́шать (уроки, курс лекций)сабагын тыңла́у — прослу́шать уро́к кого
3)а) слу́шаться, повинова́ться || послуша́ниени кушса, шуны тыңла́у — что бы он ни повеле́л, слу́шайся
б) перен. слу́шаться, послу́шно дви́гаться (о машинах, о частях тела)аяклары тыңла́мый башлады — но́ги его́ переста́ли слу́шаться
в) внять (чему-л.), приня́ть что-л. во внима́ние; прислу́шиваться/прислу́шатьсясүзен тыңла́п — вняв его́ про́сьбе
врачлар киңәшен тыңла́п — приня́в сове́т враче́й
г) обраща́ть внима́ние (на слова кого-л.)тыңла́магыз сез аны — вы не обраща́йте внима́ние на его́ слова́ (не слу́шайте вы его́)
•- тыңлап тын калу
См. также в других словарях:
тынлык — 1. Бернинди дә тавыш тын, шау шу булмау хәле 2. Тымызык булу, тын, булу, хәрәкәтсезлек 3. күч. Төрле эш хәрәкәтләр бераз кимү яки вакытлыча тукталып тору 4. филос. Чынбарлыкта предметларның чагыштырмача хәрәкәтсезлеге, тик торышы. ТЫНЛЫК ЧОРЫ –… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
җансыз — с. 1. Тереклек иясе булмаган, җаны булмаган, тере булмаган 2. күч. Дәрт, илһам белән яшәми торган, көрәш уты белән янмый торган, сүлпән. Дәрт, өмет, ышаныч һ. б. ш. хисләрне чагылдырмый торган (чырай, күз тур.). әд. Әсәрдә эчке дөньясы ачык… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
шабаш — I. Эшнең бер өлеше тәмамланганнан соңгы кыска ял, тын алу кич берлә шабаш бирелгәч. ШАБАШ ЯСАУ – (Эштән) беразга туктап тору; ял итү. II. ШАБАШ – хәб. Начар, яман болай булгач, эшләр шабаш. кер. Башка чара булмауны белдерә, эш килеп төртелгәндә… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
